Analyses

België raakt door de ondergang van Dexia nu net zo in de problemen als Griekenland en Italië.

België: het volgende Griekenland

Dexia, de Belgisch-Franse bank die nu op omvallen staat, is niet zomaar een bank. Het is in feite de hofleverancier kapitaal van de Belgische overheden. De Belgische aankondiging om Dexia te steunen is dus een loze belofte. België zelf is, zo lijkt het er steeds meer op, rijp voor de sloop.

België raakt door de ondergang van Dexia nu net zo in de problemen als Griekenland en Italië.
België raakt door de ondergang van Dexia nu net zo in de problemen als Griekenland en Italië.

België steeds dieper in financiële moeras
Terwijl de persbureau-media ach en wee roepen over eurozondaren Griekenland en Italië, is de situatie bij de Belgen minstens even beroerd. Om te beginnen: een enorme staatsschuld van rond de honderd procent. Daarbij komt nog de twintig miljard euro die de redding van Dexia zal eisen en de staaatsschuld nog met tien procent zal vergroten. En anders dan de Grieken en Italianen, die nu harde bezuinigingen voor de kiezen krijgen, lijkt er niet echt een gevoel van urgentie bij de Belgen te zijn. Bij de financiële markten is dat gevoel van urgentie er wel. De rente op staatsleningen van België ligt nu rond de vijf procent. Dat is niet veel lager dan de rente op Italiaanse of Spaanse leningen.

België heeft dan nog het geluk dat de ‘Europese hoofdstad’ Brussel binnen de landsgrenzen is gelegen. Een aanzienlijk deel van de riante emolumenten die europarlementariërs en het leger van overbetaalde Europese ambtenaren opstrijken, rond de vijf miljard euro per jaar, wordt in luxe etablissementen in Brussel en omgeving opgemaakt. Ook brengt de uitgebreide entourage aan het Europese hof van pluimstrijkers, pardon, lobbyisten en ambassadepersoneel van de vele Europese missies de nodige euro’s in het laadje. Immers, om de lucratieve Europese subsidiestromen en alomvattende Europese regelgeving te kunnen beïnvloeden moet je dicht bij het vuur zitten.

Belgische belastingdruk vrijwel hoogste van Europa
België kan zich daarom een fiscaal beleid veroorloven dat hooguit Zweden zich durft te permitteren. De Belgische belastingen behoren tot de hoogste van Europa. Bedrijven worden toch wel naar Brussel getrokken wegens de aanwezigheid van de EU. De belastingen worden besteed voor het overeind houden van verliesgevende staatsbedrijven en een zeer uitgebreid sociaal stelsel. Zo duren werkloosheidsuitkeringen in België tot het pensioen. Niet dat het erg makkelijk is in België werkloos te worden. Er bestaat een werkelijk ongekende bescherming van werknemers met strijdbare vakbonden die graag een complete bedrijfstak lamleggen om een hen onwelgevallig loonakkoord te blokkeren.

Wat nog verder bijdraagt aan de misère zijn de onevenwichtigheden tussen Vlaanderen en Wallonië. In de welvarende, vruchtbare laagvlakte Vlaanderen woont zestig procent van de bevolking, die voor het grootste deel de werkloosheidsuitkeringen van de twintig procent werkloze Walloniërs ophoest. Veel Walloniërs hebben een ouderwets socialistische mentaliteit die uitgaat van natuurlijke rechten, die te vuur en te zwaard bevochten en verdedigd moeten worden.

Hoe nu verder?
Er zijn drie scenario’s denkbaar. In het eerste scenario groeit ‘Europa’ uit tot een superstaat, waarin het ambtenarencorps in Brussel flink groeit en de EU ook federale belastingen gaat heffen. Dit is uiteraard het droomscenario voor België, want zo groeit Brussel uit tot de grootste honingpot van Europa en worden de belastinginkomsten zo groot, dat een verstandig kabinet zelfs ondanks de tirannieke voorvechters van de status-quo de schuld kan aflossen.

In het tweede scenario valt de eurozone uiteen in een Noord-Europees en een Zuid-Europees deel. Hierbij is het van belang waar de grens wordt getrokken. Doet Frankrijk mee met het Noord-Europese blok, dan blijft het voor België business as usual, hoewel de hoge herfinancieringsrente het land zal dwingen orde op zaken te stellen. Dit zal uiteraard Griekse taferelen opleveren. Zal het Noord-Europese blok niet Frankrijk bevatten (bijvoorbeeld doordat Duitsland eenzijdig de eurozone verlaat), dan zal België gezien de belabberde toestand van de economie vermoedelijk niet welkom zijn bij het Noord-Europese feestje. België zal als lid van de zuidelijke eurozone een steeds goedkopere munt hebben. Het Belgische bedrijfsleven zal vervolgens even adempauze krijgen, tot de looneisen van de vakbonden Belgische producten en diensten weer onbetaalbaar hebben gemaakt.

In het derde scenario verklaart Vlaanderen eenzijdig de onafhankelijkheid. Hiermee zouden de Vlamingen van de loden last Wallonië verlost zijn. Een nauwe samenwerking met Nederland ligt dan voor de hand.

Een van de vele voorstellen voor zonne-energiecentrales in de ruimte.

Zonne-energie in de ruimte: zin of onzin?

Volgens diverse populair-wetenschappelijke websites is het dé oplossing voor het wereldenergietekort: zonnepanelen in de ruimte. Wat zijn de voor- en nadelen van het toepassen van satellieten die zonne-energie in de ruimte verzamelen? Een analyse.

Een van de vele voorstellen voor zonne-energiecentrales in de ruimte.
Het voorstel van de Franse ruimtevaartgigant Astrium voor zonne-energiecentrales in de ruimte.

Hoe zullen de zonnecentrales er in de praktijk uit zien?
Een zonnecentrale zweeft boven de aarde om het zonlicht in de ruimte op te vangen. Omdat er helaas nog geen ruimtelift bestaat, moet de opgevangen zonne-energie draadloos naar de aarde worden gezonden en daar worden omgezet in elektriciteit. In diverse plannen worden hiervoor microgolven (bekend van de magnetron), een soort radiogolven, voorgesteld.
In de voorgestelde configuratie worden de zonnepanelen in een geostationaire baan (GEO) om de aarde gebracht. Deze hoogte, op rond de 35 786 km boven zeeniveau, heeft als voordeel dat de satelliet altijd boven dezelfde plek blijft zweven. GEO is uiteraard een gewilde plek voor bijvoorbeeld communicatiesatellieten; op dit moment zweven al veel satellieten in GEO.

Wat zijn de voordelen van een zonnecentrale in de ruimte?

  • De satelliet ontvangt bijna 24 uur per dag zonlicht, waardoor de zonnecentrale vrijwel continu vermogen kan leveren, ook als zonnepanelen op het aardoppervlak in de nachtzone terecht komen. De satelliet kan zo manoeuvreren, dat het zonnepaneel altijd loodrecht op de zon staat en zo maximaal rendement haalt. Door dit effect alleen al levert een zonnepaneel in de ruimte meer dan twee keer zoveel vermogen als een zonnepaneel op de evenaar, de gunstigste locatie, geografisch gezien.
  • Atmosferische gassen absorberen geen zonnestraling. Naar schatting levert dit zo’n 44% vermogenswinst op. Dit voordeel wordt nog groter vergeleken met niet-woestijnachtige gebieden waar het vaak bewolkt is.
  • Door het ontbreken van een atmosfeer zijn er geen problemen door slechte weersomstandigheden.
  • Er is geen land nodig om de zonnepanelen op te plaatsen.
  • Door de draadloze transmissie kan de zonnecentrale energie sturen naar de punten waar er tekort aan elektriciteit is, bijvoorbeeld in delen van de wereld waar het avond of winter is.
  • Ieder land kan zijn eigen zonnecentrale in een baan om de aarde plaatsen. Hierdoor is het land niet meer afhankelijk van het buitenland. Voor bijvoorbeeld Japan is dat een groot voordeel.

.. en de nadelen?

  • De ruimte is een uitermate slopende omgeving. Kosmische deeltjes bewegen met procenten van de lichtsnelheid door de ruimte en laten weinig heel van zonnepanelen. Dit halveert in de praktijk hun levensduur.
  • Ontelbare micrometeorieten bewegen met tientallen kilometers per seconde door het heelal. Ook deze beschadigen een zonnepaneel.
  • Een zware zonnevlam kan onvoldoende beschermde satellieten roosteren.
  • Er gaat het nodige vermogen (vijftien tot vijftig procent) verloren als de zonne-energie in de vorm van microgolven naar de aarde wordt gestuurd.
  • De lanceerkosten zijn hoog. Om aan het aardse zwaartekrachtsveld te ontsnappen is minimaal 17,4 kWh aan energie per kg massa nodig. Daarbij komt nog de gepeperde prijs voor de raket en het feit dat een raket verre van efficiënt werkt.
  • Reparaties vereisen een dure bemande vlucht, al zou je dit in principe op kunnen lossen door van op afstand bedienbare robots in te zetten.
  • Er moet een ontvangststation voor de straling worden ingericht. Dit moet voldoende ver van de bewoonde wereld worden ingericht en een enorme diameter hebben: rond de 10 km doorsnede. Ter vergelijking: een dergelijke oppervlakte, wanneer bedekt met zonnepanelen in de Sahara, is al groot genoeg om een derde van  Nederland van energie te kunnen voorzien. We weten overigens ook niet of deze microgolfstraling niet schadelijke biologische gevolgen heeft. Uit experimenten in Wageningen blijkt dat in ieder geval de hoogfrequente straling van WiFi-router mogelijk nare gevolgen op planten heeft.
  • Wordt gekozen voor een geconcentreerde bundel op bijvoorbeeld een gebied van enkele hectares, dan ontstaan veiligheidsrisico’s. Als een hacker besluit voor de gein de bundel op het hoofdkantoor van Goldman Sachs  te richten, of nog erger, ergens anders op, dan zijn de gevolgen vergelijkbaar met het gebakken worden in een magnetron.

Het Franse ruimtevaartbedijf Astrium ontwikkelde dit concept.

Doen of niet doen?
De huidige voorgestelde vorm is in ieder geval onzinnig. Er zal of een veilige, maar enorm grote constructie voor veilig vermogenstransport moeten komen, of een onveilige, geconcentreerde richtantenne. Het is verstandiger om zonnecentrales drijvend op zee of in de woestijn (plus op daken van huizen en bedrijven) neer te zetten. Dit is veel goedkoper.

Als met de komst van een ruimtelift het transmissieprobleem is opgelost, wordt het wel interessant. Aan de ruimtelift zouden dan enorme hoeveelheden zonnepanelen kunnen worden gekoppeld – koolstofnanovezels geleiden redelijk goed stroom.

Zinniger is het idee om delfstoffen te gaan winnen op de maan of planetoïden, aangedreven door zonne-energie. De gesmolten ertsen kunnen met een maglev-rail worden gelanceerd richting aarde of, nog slimmer, op de maan worden gebruikt voor het fabriceren van ruimtevaartuigen waarmee de rest van het zonnestelsel kan worden gekoloniseerd. Ook kunnen zeer energievretende fabricageprocessen – denk aan het fabriceren van koolstofnanovezels en kunstdiamant – in de ruimte uitgevoerd worden, waarbij dan zonne-energie gebruikt wordt.